Hisseli Tapu Nedir?
-
Tanım: Bir taşınmazın (arsa, tarla, ev, işyeri vb.) birden fazla kişiye paylı mülkiyet şeklinde kayıtlı olmasıdır.
-
Tapuda “1/2, 1/4, 1/8” gibi oranlar yazılır. Bu oranlar, malikin taşınmaz üzerindeki mülkiyet payını gösterir.
-
Paylı mülkiyette hissedarlar, taşınmazın tamamına ortak malik sayılır, sadece belirli bir bölgesi değil.
Yani 4 hissedarlı bir arsada 1/4 hissesi olan kişi, arsanın belirli bir köşesine değil, tamamına %25 oranında ortaktır.
Hisseli Tapu Türleri
-
Paylı Mülkiyet (Hisseli Tapu):
-
Taşınmaz üzerinde tüm hissedarların belirli payı vardır.
-
Hissedarlar arsayı birlikte kullanır.
-
-
Elbirliği (İştirak) Mülkiyet:
-
Daha çok miras yoluyla geçer.
-
Paylar tapuda gösterilmez, tüm mirasçılar birlikte malik sayılır.
-
Hiçbir mirasçı tek başına satış yapamaz, tüm mirasçıların rızası gerekir.
-
Hisseli Tapu Nasıl Satılır?
1. Kendi Hisseni Satmak (Paylı Mülkiyet’te mümkün)
-
Hissedar, kendi hissesini üçüncü kişiye satabilir.
-
Ancak diğer hissedarlara önalım (şufa) hakkı doğar.
-
Öncelikle hissedarların rızası alınırsa sorun çıkmaz.
-
Rıza alınmadan satılırsa, diğer hissedarlar satıştan sonra mahkemeye gidip aynı bedelle şufa davası açabilir.
Önemli:
-
Hisse satışı noter satışıyla değil, Tapu Müdürlüğü’nde resmi satış sözleşmesiyle yapılır.
-
Satılan hisse, tapu kütüğünde yeni malik adına tescil edilir.
2. Tüm Taşınmazı Satmak (Tüm Hissedarların Katılımıyla)
-
Eğer bütün hissedarlar birlikte satmak isterse:
-
Hep birlikte Tapu Müdürlüğü’ne başvururlar.
-
Taşınmazın tamamı satılır.
-
Alıcıya tek tapu çıkar.
-
Bu yöntem en sağlıklısıdır, çünkü ileride şufa davası gibi sorunlar çıkmaz.
3. Elbirliği (İştirak) Mülkiyet’te Satış
-
Tüm hissedarların birlikte hareket etmesi gerekir.
-
Tek bir mirasçı kendi başına satış yapamaz.
-
Satış için:
-
Ya tüm mirasçıların birlikte Tapu’ya gitmesi,
-
Ya da noter aracılığıyla diğer mirasçılardan vekaletname alınması gerekir.
-
Hisseli Tapu Satışında Dikkat Edilecek Noktalar
-
Şufa Hakkı: Diğer hissedarların öncelikli alım hakkı vardır. Satıştan sonra 3 ay içinde dava açabilirler.
-
Kullanım Alanı Belirsizliği: Hisseli tapuda hangi alanın kime ait olduğu net değildir. Bu yüzden alıcı için risklidir.
-
Ortak Kullanım Sorunları: İleride bina yapılacaksa, tüm hissedarların onayı gerekir. Tek başına ruhsat alınamaz.
-
Değer Düşüklüğü: Hisseli tapular, tek tapulu gayrimenkullere göre piyasada daha düşük fiyata satılır.
-
İpotek/Haciz: Hisseler üzerinde haciz/ipotek varsa satış yapılamaz, önce kaldırılmalıdır.
Hukuki Dayanaklar
-
Türk Medeni Kanunu (Md. 688 – 703): Paylı mülkiyet ve elbirliği mülkiyet esaslarını düzenler.
-
Tapu Sicil Kanunu: Tapudaki işlemler için resmi şekil şartı getirir.
-
Şufa (Önalım) Hakkı: Türk Medeni Kanunu Md. 732 – 733.
Özetle ;
-
Paylı mülkiyet → kendi hissenizi satabilirsiniz (ama şufa hakkı var).
-
Elbirliği mülkiyet → tek başına satış yapamazsınız, tüm hissedarlar gerekir.
-
En sağlıklı satış → tüm hissedarların birlikte satışı.
-
İşlem yeri → Tapu Müdürlüğü (noter satışı geçerli değildir).
Hisseli Tapu Satışı Rehberi
Aşama | Kim Satabilir? | Gerekli Evraklar | Nerede Yapılır? | Dikkat Edilecekler |
---|---|---|---|---|
1️⃣ Hisse Satışı (Paylı Mülkiyet) | Hissedar kendi payını satabilir. | - Tapu senedi - Kimlik belgesi - Alıcı-satıcı dilekçesi |
Tapu Müdürlüğü | Diğer hissedarların şufa (önalım) hakkı vardır. Satıştan sonra dava açabilirler. |
2️⃣ Tüm Taşınmazın Satışı | Tüm hissedarlar birlikte satabilir. | - Tapu senedi - Tüm maliklerin kimliği - Satış dilekçesi |
Tapu Müdürlüğü | En güvenli yöntemdir. Alıcı için risk yoktur. Tek tapu çıkar. |
3️⃣ Elbirliği (İştirak) Mülkiyetinde Satış | Tek başına satış yapılamaz. Tüm mirasçıların onayı gerekir. | - Tapu senedi - Tüm mirasçıların kimlikleri - Noter vekâleti (varsa) |
Tapu Müdürlüğü | Tüm mirasçıların birlikte gitmesi gerekir, aksi halde satış olmaz. |
4️⃣ Satış Bedeli ve Harçlar | Alıcı ve satıcı anlaşmaya göre öder. | - Satış bedeli beyanı - Tapu harcı makbuzu |
Tapu Müdürlüğü veznesi | Tapu harcı genelde satış bedeli üzerinden %4 (alıcı-satıcı yarı yarıya). |
✅ Sonuç | Alıcı yeni hissedar olur, tapuya kaydedilir. | Yeni tapu senedi çıkar. | Tapu Müdürlüğü | Satış tamamlanır, ancak diğer hissedarların şufa hakkı 3 ay süreyle devam eder. |
Hisseli Tapu Satışı Sonrası Olası Riskler
Şufa (Önalım) Davası Riski
-
Ne olur?
Eğer bir hissedar, kendi hissesini üçüncü bir kişiye satarsa, diğer hissedarlar önalım hakkı (şufa hakkı) kullanabilir. -
Süre:
Satışın öğrenildiği tarihten itibaren 3 ay, satış tarihinden itibaren ise en geç 2 yıl içinde dava açılabilir. -
Sonuç:
Mahkeme kararıyla, yeni alıcı, hisselerini diğer hissedarlara aynı bedelle devretmek zorunda kalabilir. -
Detay:
Alıcı satış bedeli + tapu masrafları + noter harçlarını geri alır ama hisseyi kaybeder.
Kullanım Alanı Sorunları
-
Ne olur?
Hisseli tapuda kimseye belli bir alan (örneğin arsanın kuzeyi, güneyi) ayrılmış sayılmaz. -
Sonuç:
Yeni alıcı, “şu köşeyi ben aldım” diyemez. Diğer hissedarlarla sürekli anlaşmazlık çıkabilir. -
Detay:
Bu sorunların çözümü için ya hissedarların kendi aralarında fiili taksim yapması (gayriresmi paylaşım) ya da mahkeme yoluyla resmi ifraz (ayırma) ya da ortaklığın giderilmesi davası açılması gerekir.
Ortaklığın Giderilmesi (İzale-i Şuyu) Davası Riski
-
Ne olur?
Bir hissedar, taşınmazı birlikte kullanmak istemezse mahkemeye başvurup ortaklığın giderilmesini talep edebilir. -
Sonuç:
-
Ya taşınmaz hissedarlar arasında bölüştürülür (teknik olarak mümkünse),
-
Ya da taşınmaz açık artırmayla satılır ve parası hissedarlara dağıtılır.
-
-
Detay:
Bu durumda yeni alıcı, taşınmazı kaybedebilir, sadece satış bedelinden pay alır.
İmar ve İnşaat İzni Problemleri
-
Ne olur?
Hisseli tapuda tek başına inşaat ruhsatı alınamaz, imar uygulaması için tüm hissedarların onayı gerekir. -
Sonuç:
Yeni alıcı, hisseli arsa üzerine bina yapmak, elektrik-su aboneliği açtırmak gibi işlemleri tek başına yapamaz. -
Detay:
Yatırım amacıyla alınan hisseler, imar uygulaması çıkmazsa atıl kalabilir.
Haciz / İpotek Riski
-
Ne olur?
Hissedarın borçları nedeniyle hissesine haciz veya ipotek konulabilir. -
Sonuç:
Yeni alıcı, borç nedeniyle taşınmaz üzerinde kısıtlama görebilir. -
Detay:
Bu yüzden satıştan önce mutlaka tapu takyidat sorgulaması yapılmalıdır.
Değer Kaybı Riski
-
Ne olur?
Hisseli tapular piyasada alıcı bulmakta zorlanır, tek tapulu gayrimenkullere göre daha düşük fiyata satılır. -
Sonuç:
Yeni alıcı ileride satmak isterse, zarar etme ihtimali yüksektir. -
Detay:
Özellikle “şufa davası açılabilir” riski nedeniyle, yatırımcılar genelde düşük fiyat teklif eder.
Hissedar Çatışmaları
-
Ne olur?
Taşınmazın kullanımı konusunda sürekli anlaşmazlık çıkabilir (örneğin: kim ekip-biçecek, kim ev yapacak, kim kiraya verecek?). -
Sonuç:
Yeni alıcı, hukuki süreçlere ve komşuluk kavgalarına sürüklenebilir. -
Detay:
Bu da taşınmazın kullanım değerini ciddi şekilde düşürür.
Özetle;
-
Satıcı için risk: Satış sonrası şufa davasıyla alıcının elinden çıkarsa, tekrar muhatap olmak zorunda kalabilir.
-
Alıcı için risk:
-
Şufa davası ile hissesi elinden alınabilir.
-
Ortak kullanım sorunları yaşanabilir.
-
İmar/ruhsat alamayabilir.
-
Hissedarlar dava açarak satışa zorlayabilir.
-
Hisseli Tapu Satışında Risklere Karşı Tedbirler
Şufa (Önalım) Davasına Karşı Tedbirler
-
Ne yapılabilir?
-
Satıştan önce diğer hissedarlara hisseyi teklif etmek (yazılı olarak).
-
Noter aracılığıyla “satış teklif yazısı” göndermek → Böylece satış sonrasında dava açma ihtimalleri azalır.
-
Alıcı, satıştan önce diğer hissedarların “şufa hakkından feragat” beyanı alabilir (noterden yapılır).
-
-
Avantaj: Satış sonrası açılabilecek şufa davası büyük ölçüde engellenmiş olur.
Kullanım Alanı Sorunlarına Karşı Tedbirler
-
Ne yapılabilir?
-
Hissedarlar arasında fiili taksim sözleşmesi yapılabilir (örneğin “arsanın şu bölümü Ahmet’in kullanımında olacak”).
-
Daha resmi çözüm: Tapu ve belediye üzerinden ifraz işlemi yapılarak arsa resmen bölünür.
-
-
Avantaj: Kimin nereye sahip olduğu netleşir, kavga ve dava riski azalır.
Ortaklığın Giderilmesi (İzale-i Şuyu) Davasına Karşı Tedbirler
-
Ne yapılabilir?
-
Hissedarlarla önceden anlaşma sağlanmalı.
-
Alıcı, taşınmazı “tek başına kullanım amacıyla” değil, yatırım/uzun vadeli kazanç için almalı.
-
Risk almak istemeyenler için en güvenli yol → Hisseli değil, tek tapulu gayrimenkul almak.
-
-
Avantaj: Ortaklığın giderilmesi davası açılırsa alıcı hazırlıksız yakalanmaz.
İmar ve Ruhsat Problemlerine Karşı Tedbirler
-
Ne yapılabilir?
-
Satış öncesinde imar durum belgesi sorgulanmalı (belediyeden alınır).
-
Hissedarlarla yazılı anlaşma yapılmalı: “Ruhsat, inşaat, altyapı işlemleri için birlikte hareket edilecek.”
-
Mümkünse hissedarların onayıyla arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesi yapılmalı.
-
-
Avantaj: Yatırımın tıkanması önlenir, inşaat yapılabilmesi kolaylaşır.
Haciz / İpotek Riskine Karşı Tedbirler
-
Ne yapılabilir?
-
Satıştan önce tapu takyidat belgesi alınmalı (e-Devlet veya Tapu Müdürlüğü’nden).
-
Haciz, ipotek, şerh var mı kontrol edilmeli.
-
-
Avantaj: Sonradan ortaya çıkacak hukuki kısıtlamalar önlenir.
Değer Kaybına Karşı Tedbirler
-
Ne yapılabilir?
-
Tapu satışı sırasında gerçek satış bedeli beyan edilmeli (eksik beyan ileride sorun çıkarır).
-
Satın alınan hisse, ileride değer kazanması muhtemel bölgelerde olmalı (imar planı, kentsel dönüşüm alanı gibi).
-
-
Avantaj: İleride satışta zarar etme ihtimali azalır.
Hissedar Çatışmalarına Karşı Tedbirler
-
Ne yapılabilir?
-
Hissedarlarla yazılı kullanım anlaşması yapılabilir.
-
Gerektiğinde arabuluculuk yöntemine başvurulabilir.
-
Satıştan önce hissedarların niyetleri araştırılmalı (sürekli kavga eden ailelere girmemek).
-
-
Avantaj: Hem hukuki hem sosyal sorunların önüne geçilir.
Özet Tedbir Listesi
-
Satış öncesi hissedarlardan yazılı onay/feragat almak.
-
Tapudan takyidat sorgulaması yapmak.
-
İmar durumu ve belediye planlarını kontrol etmek.
-
Fiili veya resmi taksim (ifraz) yapmak.
-
Satış bedelini gerçek değer üzerinden göstermek.
-
Hissedarlarla yazılı kullanım/işbirliği anlaşmaları yapmak.
-
Yatırım yerine kullanım hedefi varsa, tek tapulu taşınmaz tercih etmek.
KAHTAİLAN/ BİLGİ MERKEZİ